چه نوع خبرنگاری را باید آموزش بدهیم؟/ دانشگاه راه اصلی ورود به حرفه خبرنگاری

بازار تبریز آنلاین- چه نوع خبرنگاری را باید آموزش بدهیم؟ این پرسش، موضوع اصلی کتابی تازه به نام چالش‌ها و مسیرهای تازه در آموزش خبرنگاری (Challenges and New Directions in Journalism Education) است.

در بریتانیا، دانشگاه راه اصلی ورود به این حرفه است و از هر ۱۰ خبرنگار ۹ نفر، مدرک دانشگاهی دارد. یک ویراستار کتاب به نام کرن فولر-وات (Karen Fowler-Watt) طی صحبتی در پادکست Journalism.co.uk گفت که می‌خواهد رازهای ناخوشایند طراحی برنامه‌های آموزشی و تحصیلی را برملا کند. او با طیفی از همکاران دانشگاهی خود به کاوش موضوعات مختلف می‌پردازد که بررسی واقعیت‌ها از سوی دانشجویان خبرنگاری، بخشی از آن است. فولر-وات، استاد خبرنگاری در دانشگاه بورنماوث (Bournemouth) بریتانیا و تهیه‌کننده ارشد سابق بی‌بی‌سی، می‌گوید: «هدف ما این است که به دانشجویان نشان دهیم خبرنگاری چقدر دشوار، چالش‌برانگیز و بی‌پایان است.»

تنوع در دستور کار

یکی از مواردی که دانشجویان خبرنگاری نیاز به آن را ابراز کرده‌اند، تنوع و فراگیری بیشتر در خبرنگاری است. در واقع این امر بدان معنی است که خبرنگاران باید منابع و مصاحبه‌شوندگان گوناگونی را در گزارش‌های خود جا بدهند و همچنین با آن عده از همکاران خود که کار آنها بازتاب چندانی نیافته، ابراز همبستگی کنند.

در این کتاب دو خبرنگار سیاه‌پوست درباره این صحبت کردند که وقتی به عنوان کارشناس مسائلی مانند تنش‌های نژادی یا برابری نژادی با آنها بحث می‌شود، چقدر احساس فشار می‌کنند. قومیت و‌ پیشینه اجتماعی-اقتصادی از جمله نگرانی‌های عمده دانشجویان خبرنگاری در بریتانیاست؛ در کشوری که بر اساس گزارش اخیر شورای ملی آموزش خبرنگاران (NCTJ)، ۸۸ درصد خبرنگاران آن، سفیدپوستند. گلایه بسیاری از خبرنگاران آن است که بدون تمکن مالی خانواده، وارد شدن به حرفه خبرنگاری دشوار است. آنها از بار مالی کسب تجربه کاری هم شکایت دارند.

هوش عاطفی

تازهْ فارغ‌التحصیلان خبرنگاری، شاهد رویدادهای تاریخی مثل همه‌گیری ویروس کرونا و دو جنگ بزرگ در اوکراین و غزه بوده‌اند. این مسائل باعث شده که ضرورت برخورداری از سواد عاطفی، انعطاف‌پذیری و امنیت روانی و فیزیکی در کانون توجه قرار بگیرد.

دانشگاه بورنماوث با مرکز دارت (Dart Center) در ارتباط است و تمام دانشجویان آن در زمینه مراقبت از خود و آگاهی از تراما، آموزش می‌بینند. در عین حال، سخنرانان میهمان هم به شیوه‌ای صریح و واقع‌بینانه درباره تجربه‌های زیسته خود صحبت می‌کنند، نه این که از «قصه‌های جنگ» تمجید کنند.

به گفته فولر-وات: «ایجاد انعطاف‌پذیری مهم‌تر از آموختن کار با یک نرم‌افزار جدید است، چون هر سازمان خبری استفاده از ابزار ویرایش را به شما یاد خواهد داد. کسب یا تقویت مهارت‌های نرمی که برای ماندن در صنعت خبرنگاری امروز حیاتی‌اند، بسیار مهم‌تر است.»

آموزگاران باید خط باریکی را مدنظر بگیرند و به دانشجویان، مقدار معینی از واقعیت را در وقت مشخص ارائه نمایند، نه این که همه آن را به یک‌باره مطرح کنند.

قوانین رسانه را دوباره جذاب کنید

روابط عمومی و قوانین رسانه‌ای، بخش‌های مهمی از آموزش خبرنگاری هستند که اصلاً امکان نادیده گرفتن آنها وجود ندارد. مخاطرات گزارش‌گری غیراستاندارد بسیار زیاد است. بسیاری از جوانان نسبت به این موضوعات بدبین هستند و استادان خبرنگاری باید از مطالعات موردی استفاده کنند و یا حس ارزش‌گرایی خود را به کار بیاندازند، چون بسیاری از دانشجویان خبرنگاری مشتاق یادگیری بهتر جزئیات این حرفه‌اند.

پادکست‌سازی و شخصیت‌ها

به‌نظر می‌رسد که دانشجویان خبرنگاری عاشق پادکست هستند، اما آن را بیشتر به عنوان رسانه‌ای حاوی نظرات شخصی می‌بینند که همیشه با خبرنگاری هم‌مسیر نیست. دانشگاه بورنماوث با مد نظرداشتن افزایش کلی شمار پادکست و پادکست‌های خبری به‌ویژه برنامه Newscast بی‌بی‌سی و The News Agents از Global Media، در سال‌های اخیر، پادکست‌سازی را به برنامه‌های درسی خود اضافه کرده است. این پادکست‌های خبری رسانه‌های شخصیت‌محورتری به شمار می‌روند که در آنها خبرنگاران می‌توانند بیشتر ابراز نظر شخصی کنند. درباره این که گزارش، چگونه متعادل‌تر و منصفانه‌تر خواهد بود، به بررسی و راهنمایی بیشتری نیاز هست.

نسل جوانان ریسک‌پذیر و آزمون‌گر

پادکست‌ها -- و همچنین خبرنامه‌ها و پلتفرم‌هایی مثل تیک‌تاک -- برای ورود تازه‌واردان و کسانی که ذهن کارآفرینی دارند، موانع کمتری ایجاد می‌کنند. در حالی که قبل از این، اساس قابلیت استخدام، داشتن مهارت‌های عینی، رزومه خوب و تجربه کاری قوی بود. هر کسی که می‌خواهد خبرنگار مستقل و موفقی باشد و یا یک رسانه نوپا ایجاد کند، باید ذهنی ریسک‌پذیر داشته باشد که به طور سنتی ویژه کارآفرینان است. آزمون‌گر بودن هم ویژگی است بسیاری از سازمان‌های خبری در هنگام جستجو برای جریان‌های کاری تازه، نوشتن گزارش و یافتن و جلب مخاطب، به آن نیاز دارند. تعداد زیادی از جوانان، زمینه این مهارت‌ها را در ذهن دارند و استادان و کارفرمایان باید به دنبال بهره‌برداری از آن باشند.

فولر-وات می‌گوید: «ما به عنوان آموزگار باید نشان بدهیم که ریسک‌پذیری و اشتباه کردن، ایرادی ندارد. منظورم این نیست که به علت ندانستن قوانین رسانه پای شما به دادگاه کشیده شود؛ منظورم، خلاقیت است.»

وی می‌افزاید: «دانشجویان باید بر اعتماد به نفس خود سرمایه‌گذاری کنند تا آنچه را که دل و جرأتش را دارند دنبال کنند، ریسک‌پذیر باشند و ببینند که آیا این کار به شیوه‌ای که آگاهی مناسبی را به مخاطبان منتقل کند، کاراست یا نه، تا خود و دیگران را در معرض خطر فیزیکی یا روانی قرار ندهند.»