ورزقان با این همه ثروت چرا توسعه نمی‌یابد؟!/ ورزقان سرزمین گنج‌های پنهان ایران

بازار تبریز آنلاین - نویسنده: موسی‌ کاظم‌زاده - شهرسـتان ورزقـان علیرغـم برخـورداری از مزیت هـای شـایان توجـه در حوزه هـای مختلف اقتصادی، کشاورزی، اجتماعی و فرهنگی و از جمله در صنایع معدن، این خطه همچنان از جمله شهرسـتان های محروم آذربایجان شرقی است.

از ورزقان به عنوان سرزمین گنج‌های پنهان ایران یاد می‌کنند و این در واقع به خاطر داشتن منابع عظیم مختلف از جمله مواد معدنی فراوان، طبیت بکر و زیبا، ظرفیت بالا در حوزه های گردشگری، کشاورزی، دامداری و ... در این شهرستان بوده است.

با این وجود، شهرسـتان ورزقـان علیرغـم برخـورداری از مزیت هـای شـایان توجـه در حوزه هـای مختلف اقتصادی، کشاورزی، اجتماعی و فرهنگی و از جمله در صنایع معدن، این خطه همچنان از جمله شهرسـتان های محروم آذربایجان شرقی است.

البته نباید فراموش کرد، این شهرستان هم اکنون به خاطر قرار گرفتن در یک منطقه معدن خیز و کشف انواع عناصر قیمتی و با ارزش در این معادن، شهرستان ورزقان را از نظر سوق الجیشی و اقتصادی به مهم‌ترین و غنی ترین منطقه در جهان تبدیل کرده است.

از این رو؛ وجـود این همه معادن غنی و از جمله آن معـدن عظیم مس سـونگون، به عنـوان یکـي از بزرگترین معادن مـس، ایجاب مي نمایـد، کـه مـردم این منطقـه از این نعمـت خـدادادي در کنـار زیان هاي زیسـت محیطی ناشـي از آن بهره منـد شـوند.

واقعیت این است که بخــش معـدن این شهرستان به واسـطه قـرار گرفتـن در زون جهانـی مـس و همچنیـن ذخایر قابل توجـه طـلا، اصلی تریـن مزیـت ایـن شهرسـتان بوده، ولی با این وجود در حال حاضر مهمتریـن تأثیـر این معادن تخریـب محیط زیسـت ارزشـمند منطقـه، بـدون تأثیـر عمـده در اشـتغال، رفـاه و توسـعه منطقـه، بـوده اسـت. جالب تر آنکه همجـواری این شهرستان بـا منطقـه آزاد ارس نیـز موهبتـی برای شهروندان این منطقه نداشـته اسـت.

به هر حال، بعضی کارشناسان در این ارتباط توصیه می‌کنند، برای بهره‌مندی و استفاده از این همه ظرفیت‌های بالای این شهرستان، و به ویژه برای رفع کاستی‌ها و عقب‌ماندگی‌های شهرستان ورزقان؛ داشتن یک مجموعه توانمند و متخصص و آشنا به مشکلات و کاستی‌های منطقه، لازم و ضروری است.

از دید برخی کارشناسان و متخصصان این بخش، برای اجتناب از خام فروشـي محصـولات معدني و تبدیـل آن بـه محصـولات متنـوع و با ارزش افـزوده بالا، ایجاد شـهرک صنعتي تخصصي مـس در شهرسـتان ورزقـان را لازم و ضـروري بیان می‌کنند و معتقد هستند، که بـا تدوین برنامه های راهبردی برای توسعه صنعت این شهرستان و به ویژه با جـذب سـرمایه گذاران بخـش خصوصـي می‌توان در این راستا کارهای بزرگی انجام داد.

بر اساس آمار و اطلاعات موجود، عـدم بهره گیـری از مزیت هـا، شهرسـتان ورزقـان را بـه یکـی از شهرسـتان های مهاجـر فرسـت اسـتان تبدیـل کـرده اسـت.

آن چه مشخص است این که از آنجایی که وجـود شـهرک صنعتـی ورزقان و شـهرک صنعتی تخصصی در دسـت اقدام مس، نزدیکـي بـه مررزهـاي بین المللـي و دو کشـور آذربایجـان و ارمنسـتان و منطقـه آزاد صنعتی- تجــاری ارس، وجود ذخایر فلــزي متعــدد (معــادن عظیــم مــس ســونگون، طــلای اندریــان، اســترگان و مزرعــه شــادی) و ذخایــر معدنــی متنــوع (ســنگ های تزیینــی، ســنگ آهن، کائولــن و ...) و به خصوص برخـورداری از منابع طبیعی زیبا و بی نظیر در کنـار جاذبه های توریسـتی قابـل ملاحظه، حاکی از پتانسـیل های قابل توجه این شهرسـتان، به عنوان مقصـدی بـرای گردشـگران داخلـی و خارجـی، جهـت گام گذاشـتن در مسـیر توسـعه است و در صورت برنامه ریـزی صحیـح در این حوزه ها می‌توانـد شهرسـتان ورزقـان را بـه شهرسـتانی توسـعه یافته متناسـب با شـان و جایـگاه تاریخی، فرهنگـی، جغرافیایی و اقتصـادی آن، با تأکید بـر ارتقـا موقعیـت صنعتـی به ویـژه در صنایع معدنـی تبدیل کند.

نا گفته نماند، سرزمین اَرَسباران یا قره داغ و در راس آنها شهرستان ورزقان در گذشته برخی نامهربانی‌ها، سوء مدیریت ها و حتی بلایای طبیعی باعث شده، این منطقه از داشتن حداقل امکانات و زیرساخت‌های لازم محروم باشد و همچنان چشم انتظار کمی همت مسوولان را می‌طلبد که توجه ویژه ای به توسعه همه جانبه این مناطق با توجه به پتانسیل ها و ظرفیت های بالقوه آن داشته باشند.

در کنار موارد بیان شده، آنچه در این راستا اهمیت دارد، هرچند در این شهرستان درسال های اخیر و به ویژه بعد از زلزله 1391، اقدامات و تلاش ها زیادی برای رشد و توسعه آن صورت گرفته، ولی به نظر می‌آید با توجه به این همه ظرفیت و پتانسیل عظیم خدادادی؛ باز هم مردمان این دیار در سرزمین طلای سرخ ایران، با کمترین امکانات زیر ساختی، رفاهی و خدماتی، با فقر و محرومیت روزگار سپری می‌کنند، و اهالی این منطقه در همین راستا، همچنان به دنبال توسعه همه‌جانبه و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام و به خصوص اتمام زیرساخت‌های شهری و روستایی خویش هستند.

بر همین اساس، یکی از آرزوهای دیرینه‌ هر شهروند ورزقانی و روستایی این شهرستان، آبادانی و توسعه این منطقه بوده و هست، حال پرسش مهمی که در این خصوص مطرح است اینکه، چرا ورزقان با این همه ثروت منابع طبیعی، معدنی، کشاورزی و گردشگری توسعه نمی‌باید؛ دست‌اندرکاران، مسوولان و متولیان اجرای استان چرا به عظمت و ظرفیت‌های این شهرستان کم‌توجهی می‌کنند؟