فاجعه فرونشست زمین در ایران: تهدید ۸۰۰ شهر و ۱۶ کلانشهر

رئیس اداره ترازیابی دقیق و تداخل‌سنجی راداری سازمان نقشه‌برداری کشور از تهیه بانک جامع فرونشست زمین خبر داد و اعلام کرد: دامنه این پدیده به ۱۶ کلانشهر نفوذ کرده و حدود ۸۰۰ شهر کشور در پهنه فرونشست قرار دارند.

به گزارش  بازار تبریز آنلاین و به نقل از ایسنا، معصومه آمیغ‌پی در وبینار «عوامل مؤثر بر فرونشست زمین در ایران» با اشاره به بحران جهانی کمبود آب گفت: ایران با قرار گرفتن در رتبه پنجم شاخص کم‌آبی و شرایط خشکسالی، فشار زیادی بر منابع آب زیرزمینی وارد کرده که نتیجه آن فرونشست گسترده زمین است. وی یادآور شد که اولین گزارش‌های علمی فرونشست در سال ۱۹۹۷ در کالیفرنیا منتشر شد که با مدیریت منابع آب تا حد زیادی کنترل شد.

به گفته او، ۷۰ درصد از دشت‌های کشور در محدوده دشت‌های ممنوعه قرار دارند و تنها ۱۳ درصد دشت‌ها آزاد محسوب می‌شوند که بخشی از آنها نیز درگیر فرونشست‌اند. آمیغ‌پی تهدید اصلی این پدیده را نابودی اراضی کشاورزی و امنیت غذایی دانست و توضیح داد: کاهش تخلخل خاک سبب از بین رفتن زمین‌های کشاورزی شده است؛ مانند دشت ورامین که بخشی از آن دیگر قابل کشت نیست.

وی شور شدن آب‌های زیرزمینی، ایجاد فروچاله‌ها و بروز سیلاب‌های ناگهانی را از دیگر پیامدهای فرونشست دانست و تأکید کرد: در برخی مناطق مانند دشت گلستان همزمان بحران کم‌آبی و سیل وجود دارد.

بر اساس مطالعات سازمان نقشه‌برداری، تاکنون ۲۵۴ منطقه فرونشست شناسایی شده و در ۲۵ درصد آنها نرخ فرونشست بیش از ۱۰ سانتی‌متر در سال است؛ به‌ویژه دشت بهرمان رفسنجان با فرونشست ۴۲ سانتی‌متر به‌عنوان یک «فاجعه جهانی» معرفی شده است.

آمیغ‌پی در پایان راهکارهایی همچون مدیریت منابع آب، اصلاح الگوی کشت، جلوگیری از توسعه کشاورزی در مناطق بحرانی و لحاظ کردن نقشه فرونشست در طرح‌های شهری و زیرساختی را برای کاهش این بحران ضروری دانست.