غربت طلای سرخ خراسان در بازار جهانی

تبریز- بازار تبریز آنلاین - زعفران، تنها محصول کشاورزی جهان است که انحصار تولید آن همچنان در اختیار ایران است و این سهم تعیین کننده در تولید، باید به عنوان فرصتی طلایی برای عرض اندام آن در بازارهای جهانی و رخ‌نمایی نام ایران در کنار این محصولِ ارزشمند قدر دانسته شود.

به گزارش بازار تبریز آنلاین به نقل از ایرنا؛ به واقع سهم اندک ایران از تجارت طلای سرخ در جهان، با وجود تولید حدود ۹۰ درصد این محصول، گویای فاجعه‌ای عظیم و مظلومیتی غریب برای این محصول راهبردی در عرصه جهانی است

به هر حال زعفران همچنان گل سرسبد محصولات کشاورزی ایران در جهان است اما گرفتاری آن در گرداب مشکلات، چالش‌ها و منفعت‌طلبی عده‌ای خاص در حوزه تولید، فروش و صادرات، آنرا دچار ضعف و مظلومیت بی‌حد و حصری کرده و موجب شده سهم‌جویی ایران از گردش مالی این محصول ارزشمند اندک باشد.

هنوز داغ خسارت سرمای بی‌سابقه زمستان گذشته از دل کشاورزان و دامداران خراسان رضوی نرفته بود که سایه مهیب خشکسالی سنگین و کاهش باران نیز زخمی دیگر بر پیکر نحیف مهد زعفران ایران وارد کرد و بار دیگر چالش های فراوانی را همراه این محصول راهبردی کرد و از کاروان جهانی شدن دور نمود.

مشکلات و چالش های گل لطیف و نازپروده‌ای مانند زعفران تا بدان جا است که این محصول خوشرنگ و شادی‌آفرین را در گرداب بی‌برنامگی و هزارتوی حسرت از معرفی بجا در عرصه جهانی و بدل شدن به یگانه ویژند بااصالت این محصول در جهان شده است.

سهم ناچیز ایران از تجارت طلای سرخ در جهان، با وجود تولید حدود ۹۰ درصد این محصول، گویای وضعیتی بغرنج و مظلومیتی غریب برای این محصول راهبردی در عرصه بین المللی و بازارهای جهانی است و گلایه پرتکرار زعفران‌کاران از هزینه بالای تمام شده آن در مقابل بهای نسبتا ارزان این کالا و داد و افغان تجار و صادرکنندگان این محصول ایرانی در برابر آوازه زعفران کشورهای دیگر از جمله اسپانیا، چین و حتی افغانستان از دیگر نمودهای این مظلومیت است و حال آنکه از دیرباز زعفران؛ محصول شاخص تولیدی و صادراتی ایران زمین بوده است و البته همچنان هست.

ضعف و خلاء موجود در عرصه بسته‌بندی، دسته‌بندی، ویژندسازی و البته فرآوری و صنایع تبدیلی همه و همه در کنار داستان غم انگیز فروش زعفران ایرانی با بسته‌بندی‌ و نام دیگر کشورها، همچنان حکایت کننده آسیبها، خلاءها و چالش های متداول قصه کهن این محصول ایرانی در عرصه جهانی است.

همه اینها به کنار، این روزها معضلی جدید به سیاهه چالش های زعفران افزوده شده و آن حضور و خرید و فروش زعفران تقلبی در بازار است که اگرچه اکنون در بازار داخلی رواج یافته است اما ذره ای نفوذ این زعفران های تقلبی به هر شکلی به بازارهای جهانی می‌تواند نابود کننده حیثیت زعفران ایرانی باشد.

به هر حال زعفران همچنان گل سرسبد محصولات کشاورزی ایران در جهان است که انحصار تولیدش همچنان با کشور ماست و هنوز قصه پرغصه پسته، فرش و زیره برایش در جهان تکرار نشده است و نباید اجازه داد تکرار شود؛ رمز ماندگاری این انحصار و عرض اندام در عرصه جهانی و همراهی بی چون و چرای نام ایران با زعفران؛ توجه به این محصول، ارزشمند انگاشته شدن کار زعفران‌کاران، ترغیب و تشویق آنان با حمایت و البته تنظیم بازار و مدیریت آن از سوی متولیان و جلوگیری از دست اندازی دلالان و اخلالگران بازار در این عرصه موثر و نقش آفرین است.

گرچه در چند سال گذشته نقش آفرینی پررنگ برخی دلالان و سرمایه‌داران؛ مخل بازار و مانعی در برابر افزایش واقعی قیمت محصول زعفران در بازار شده بود؛ اتفاق تلخی که آرام آرام کشاورزان را از توسعه کشت زعفران و پرداختن به تولید این محصول دلسرد کرد و البته مابه التفاوت قیمت خرید محصول از کشاورز تا قیمت عرضه و صادرات آن به قیمت های بالاتر، سود سرشاری را نصیب دلالان و اخلالگران بازار کرده بود.

از ۲ سال پیش در کنار عواملی مانند کاهش سطح زیر کشت زعفران، وقوع تغییرات اقلیمی و خشکسالی نیز موجب افت چشمگیر برداشت محصول زعفران تا ۵۰ درصد و کاهش عرضه محصول به بازار شد و سرمای دی‌ماه سال گذشته ضربه دیگری بر پیکر تُرد محصول زعفران وارد کرد و بار دیگر موجب ایجاد تنش به بازار شکننده این محصول مظلوم شد.

امسال نیز کارشناسان پیش بینی می‌کردند به دلیل عواملی چون تاثیرات خشکسالی، دمای بالای هوا، بارندگی نامنظم و تجربه سرمای شدید میزان تولید زعفران کاهش یابد که البته حدس آنان درست از آب درآمد و در حالی که در شرایط عادی این محصول بین ۳۰۰ تا ۳۲۰ تن برداشت می‌شود، گمان می‌رود امسال میزان برداشت آن به کمتر از ۲۰۰ تن برسد.

خراسان رضوی مهمترین استان تولیدکننده زعفران در کشور است که امسال ۹۲ هزار هکتار از کشتزارهایش را زیر کشت این محصول اقتصادی برده است.

زعفران به طور میانگین به ۲۳۰ نفر- روز نیروی کار در هر هکتار نیاز دارد و بر این اساس هر هکتار کشت زعفران حدود یک نفر اشتغال دائم را در حوزه تولید این محصول ایجاد می‌کند که اکنون این روند به نصف کاهش یافته است.

جمعیت بهره‌برداران بخش کشاورزی مرتبط با کشت زعفران در خراسان رضوی امسال ۱۱۹ هزار نفر است که با احتساب جمعیت پنج نفره برای هر خانوار، شمار افراد منتفع از تولید زعفران در این استان بالغ بر ۵۹۵ هزار نفر در سالهای عادی می‌شود.