ثبت جهانی سه کاروانسرای تاریخی آذربایجان شرقی

تبریز- بازار تبریز آنلاین - مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری آذربایجان شرقی از ثبت جهانی کاروانسراهای خواجه‌نظر، گویجه‌بل و جمال آباد خبر داد.

به گزارش بازار تبریز آنلاین، به نقل از روابط‌عمومی اداره‌کل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی آذربایجان‌ شرقی، احمد حمزه زاده ضمن اعلام این خبر گفت: ثبت سه کاروانسرای استان در فهرست آثار جهانی یونسکو به عنوان برگ زرین و مهم حوزه میراث فرهنگی این خطه است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌ دستی و گردشگری آذربایجان شرقی ادامه داد: تعداد ۵۴ کاروانسرای ایران در فهرست یونسکو نامزد ثبت جهانی بودند که از این تعداد ۳ کاروانسرا در آذربایجان شرقی واقع شده‌اند.

به گفته وی، ویژگی‌های کالبدی و مستندات سه کاروانسرای تاریخی گویجه‌بل، خواجه‌نظر و جمال‌آباد توسط ارزیابان یونسکو – ایکوموس به طور کامل بررسی و امروز طی جلسه بررسی پرونده‌های ارسالی به ثبت جهانی رسیدند.

کاروانسرای خواجه نظر مربوط به دوره صفوی است و در شهرستان جلفا، کنار رودخانه ارس و پل ضیاء الملک واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۷ اسفند ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۷۴۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاروانسرای جمال آباد نیز مربوط به دوره ایلخانی است اما توسط شاه عباس ثانی در دوره صفوی مرمت شده‌ است و در شهرستان میانه، بخش کاغذکنان، روستای جمال آباد در کنار جاده میانه به آقکند واقع شده‌است، هر چند ساخت بنا را به دوره مغول نسبت داده‌اند ولی کتیبه ای سنگی در بالای دروازه ورودی کاروانسرا نصب شده‌ که حکایت از آن دارد که این کاروانسرا در سال ۱۰۶۵، ه‍.ق به دستور شاه عباس دوم صفوی بنا شده‌است.

تاورنیه سیاح معروف فرانسوی در مسیر مسافرت از تبریز به اصفهان مدتی در این کاروانسرا اقامت داشته و از آن به عنوان بنایی جدید یاد کرده‌ است (پرندی اکبر کاغذکنان در گذرگاه تاریخ چاپ اول ص ۱۴۵). این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۱۵۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

این کاروانسرا تا اوایل دوره پهلوی که جاده تهران به تبریز از منطقه کاغذکنان و از روستای جمال اباد عبور می‌کرد محل اتراق و استراحتگاه کاروانیان بوده است ولی از زمان ساخت جاده ترانزیت ماشین رو فعلی که از کناره رود خانه قیزیل اوزن ساخته شده این جاده و کاروانسرا متروکه شد.

همچنین کاروانسرای عظیم شاه عباسی گویجه بل یکی از بناهای تاریخی اصلی و ثبت شده استان است. کاروانسرای گویجه بل با توجه به شواهد و قرائن متعلق به دوره صفویه است که از آن به عنوان کاروانسرای کوهستانی استفاده شده، از خصوصیات بارز آن بسته بودن بنا و طراحی آن برای مناطق کوهستانی و سردسیر و زمستان های سخت و پربرف است.