ماشین‌سازی تبریز؛ قلب ازکارافتاده مادر صنعت ایران دوباره می‌تپد

بازار تبریز آنلاین- موسی‌ کاظم‌زاده : ماشین‌سازی تبریز، یکی از قدیمی‌ترین و پرافتخارترین واحدهای صنعتی کشور، بار دیگر در مسیر احیا و بازسازی قرار گرفته است. طرح نوسازی و بازسازی این مجموعه، با همکاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران (ایدرو) و حمایت وزارت صنعت، معدن و تجارت و استانداری آذربایجان‌شرقی، آغاز شده است. تصمیمی که از آن به عنوان نقطه عطفی در بازتعریف نقش آذربایجان در نقشه صنعتی ایران یاد می‌شود. در نشستی که با حضور معاون وزیر صمت و مدیرعامل ایدرو، استاندار آذربایجان شرقی، نماینده مردم مرند و جلفا در مجلس و معاون سازمان خصوصی‌سازی برگزار شد، جزئیات فنی و اجرایی این طرح تشریح گردید. براساس طرح ارائه‌شده از سوی ایدرو، فاز نخست این برنامه شامل بازسازی کارخانه ریخته‌گری ماشین‌سازی تبریز است؛ بخشی که به‌دلیل فرسودگی تجهیزات و زیرساخت‌ها طی سال‌های گذشته از حداکثر ظرفیت خود فاصله گرفته بود. اجرای این طرح در دو مرحله انجام خواهد شد و پیش‌بینی می‌شود با تکمیل آن، میزان تولید و کیفیت محصولات نهایی کارخانه به شکل چشمگیری افزایش یابد.

ماشین‌سازی تبریز؛ نماد تولد دوباره صنایع مادر کشور

استاندار آذربایجان شرقی در این نشست با اشاره به جایگاه ویژه ماشین‌سازی در حافظه صنعتی کشور گفت این مجموعه نه‌تنها یک کارخانه بلکه کارخانه‌ساز است و نماد توان مهندسی و صنعتی مردم آذربایجان محسوب می‌شود. دکتر بهرام سرمست با یادآوری فراز و فرودهای این مجموعه طی دو دهه گذشته، از جمله واگذاری‌های بحث‌برانگیز، مشکلات کارگری و فرسودگی شدید ماشین‌آلات، تأکید کرد که نوسازی و بازسازی ماشین‌سازی برای استان و دولت از اهمیت راهبردی برخوردار است و تمامی ظرفیت‌های قانونی استان برای پیشبرد این پروژه بسیج خواهد شد. او افزود که نگاه مدیریت استان به ماشین‌سازی صرفاً اقتصادی نیست، بلکه احیای یک هویت تاریخی و بازگرداندن برند صنعتی آذربایجان به جایگاه واقعی آن است. سرمست با قدردانی از وزارت صمت و سازمان ایدرو، خواستار همراهی کامل نهادهای استانی در تسهیل مجوزها، تأمین زیرساخت‌ها و رفع موانع مالیاتی و بیمه‌ای شد تا روند اجرای طرح بدون تأخیر ادامه یابد.

در همین نشست، فرشاد مقیمی، معاون وزیر صمت و رئیس هیأت‌مدیره ایدرو، آغاز طرح بازسازی ماشین‌سازی تبریز را به عنوان گام نخست برنامه ملی نوسازی صنایع مادر کشور اعلام کرد. او گفت در حال حاضر ۴۰ واحد صنعتی در آذربایجان شرقی در فهرست اولویت‌دار نوسازی قرار دارند و دولت چهاردهم تصمیم گرفته است فرآیند نوسازی صنایع ایران را از این استان آغاز کند. مقیمی با اشاره به ظرفیت‌های بالای صنعتی، موقعیت جغرافیایی و نیروی انسانی متخصص تبریز، این انتخاب را اقدامی هدفمند در جهت بازگرداندن جایگاه تاریخی شمال‌غرب ایران در صنعت ملی دانست. او تأکید کرد که پیش‌نیاز اجرای موفق این طرح، تسهیل و تسریع در صدور مجوزهای مربوط به مولدسازی زمین‌های مازاد کارخانه و اصلاح ساختار منابع انسانی مجموعه است. همچنین، به گفته وی، پیشنهادهایی برای بخشودگی جرایم مالیاتی و بیمه‌ای، استمهال پرداخت اقساط معوق و همکاری دستگاه‌های استانی در صدور مجوزهای مرتبط ارائه شده تا مسیر نوسازی بدون مانع طی شود.

احیای ماشین‌سازی تبریز؛ بازگشت غرور صنعتی ایران

بازسازی ماشین‌سازی تبریز را باید بخشی از سیاست کلی دولت در راستای «وفاق ملی برای رونق تولید» دانست؛ سیاستی که تلاش می‌کند با اجماع میان نهادهای حاکمیتی، بخش خصوصی و دستگاه‌های اجرایی، زمینه بازگشت صنایع مادر به چرخه تولید پایدار را فراهم کند. ماشین‌سازی تبریز در دهه‌های گذشته، یکی از مهم‌ترین مراکز تولید ماشین‌ابزار در خاورمیانه بود و محصولات آن در صنایع فلزی، خودروسازی و ساخت تجهیزات سنگین کشور نقش کلیدی داشت. اما خصوصی‌سازی‌های ناموفق و نبود سرمایه‌گذاری ساختاری در دهه ۱۳۹۰، موجب شد این برند معتبر در آستانه رکود کامل قرار گیرد. اکنون با ورود ایدرو به‌عنوان بازوی تخصصی وزارت صمت، این کارخانه بار دیگر در مسیر نوسازی ساختاری و فناورانه قرار گرفته است. برنامه‌ریزی برای جایگزینی تجهیزات قدیمی با ماشین‌آلات نسل جدید، بازطراحی خطوط ریخته‌گری، اصلاح نظام مالی و منابع انسانی و بازگشت به تولید مبتنی بر سفارش، از جمله محورهای اصلی این طرح است.

از نگاه کارشناسان صنعتی، همکاری نزدیک میان وزارت صمت، استانداری و نمایندگان مجلس می‌تواند تجربه تلخ گذشته را تکرار نکند. انتخاب تبریز به‌عنوان مبدأ اجرای طرح ملی نوسازی صنایع، نشانه‌ای روشن از اعتماد دولت به توان صنعتی این منطقه است. هم‌زمان، اجرای طرح تولید الیاف شیشه در شهرستان مرند نیز از دیگر پروژه‌های راهبردی است که توسط ایدرو با هدف تکمیل زنجیره صنعتی شمال‌غرب کشور پیگیری می‌شود. فرشاد مقیمی درباره این پروژه گفت قرارداد تجاری آن با طرف خارجی امضا شده و با نهایی شدن تأییدیه تأمین مالی از کشور چین، عملیات اجرایی آن طی ماه‌های آینده آغاز خواهد شد. این پروژه به دلیل وابستگی بالای کشور به واردات الیاف شیشه، از نظر صرفه‌جویی ارزی اهمیت بالایی دارد و جانمایی آن در مرند با توجه به وجود مواد اولیه در منطقه انجام شده است.

طلوع دوباره صنعت ایران از تبریز؛ روایت احیای ماشین‌سازی

نکته مهم در تحلیل این روند آن است که دولت چهاردهم به جای سیاست تزریق مقطعی بودجه، مسیر نوسازی صنعتی را بر پایه بازسازی ساختاری و ارتقای بهره‌وری بنا کرده است. نوسازی ماشین‌سازی تبریز نه‌فقط احیای یک واحد تولیدی بلکه بازآفرینی یک الگوی ملی در مدیریت صنعت است؛ الگویی که می‌تواند برای ده‌ها کارخانه مشابه در کشور تکرار شود. استان آذربایجان شرقی با برخورداری از حدود چهار هزار واحد صنعتی فعال و نیمه‌فعال، یکی از قطب‌های اصلی صنعت کشور است و انتخاب آن برای آغاز این روند، می‌تواند پیام روشنی از تمرکز بر مناطق صنعتی قدیمی اما راهبردی باشد.

بازسازی ماشین‌سازی تبریز اگر با تداوم حمایت مالی و فنی همراه شود، می‌تواند بار دیگر این مجموعه را به جایگاه اصلی‌اش در تولید ماشین‌ابزار، قالب‌سازی و صنایع مادر بازگرداند. ماشین‌سازی در تاریخ صنعت ایران، نماد توان ساخت، دقت و دانش فنی مهندسان داخلی بوده است. اکنون با هماهنگی میان وزارت صمت، ایدرو، استانداری و مجلس، امیدها برای بازگشت این برند دیرینه زنده شده است. آنچه پیش‌روی تبریز قرار دارد، تنها بازسازی یک کارخانه نیست، بلکه بازسازی بخشی از هویت صنعتی ایران است؛ هویتی که ریشه در خلاقیت، تلاش و روحیه سازندگی مردمان این سرزمین دارد.