فرصت ها و موانع؛ تبدیـل منطقـه آزاد ارس بـه منطقـه بین المللـی گردشگری

بازار تبریز آنلاین - نویسنده: موسی‌ کاظم‌زاده - ســازمان منطقــه آزاد ارس، از بــدو تأســیس، در کنــار ســایر برنامه ها و اسـتراتژی های توسـعه که در عرصه های گوناگون داشته، به اسـتراتژی توسعه گردشـگری در جنبه های مختلف از جمله گردشگری تاریخی و طبیعی نیـز توجـه ویژه ای شده و به نظر می‌آید در سال های اخیر سرمایه گذاری خوبی برای جذب گردشگر صورت گرفته است.

بر همین اساس برای رسیدن به هدفی چون تبدیـل منطقـه آزاد ارس بـه منطقـه بین المللـی شـناخته شـده گردشـگری درزمینه هـای تاریخـی و طبیعـی، راهبردهای همچون مرمت و احیای آثار تاریخی، تأمین زیرساخت های مورد نیاز و اســتفاده از ظرفیت هــا و مشــوق های قانونــی جهــت جــذب ســرمایه گذار و تســهیل در ورود گردشــگران خارجــی در دستور کار متولیان امر و دستگاه های ذی ربط این منطقه قرار گرفته است.

از سوی دیگر، به عقیده برخی ناظران و کارشناسان این حوزه در پیش گرفتن اجرای سیاست های کلانی چون آماده سازی زیرساخت های گردشگری، تبلیغات برای جذب گردشگر، ایجاد مشوق های مالی برای سرمایه گذاران و جـذب سـرمایه گذار بخـش خصوصـی از طریـق ایجـاد تسـهیل در فرایندهـای مربوطه برای رسیدن به اهداف راهبردی دیگر از جمله آماده سازی فاز اول سایت توریسم به میزان لازم، احداث هتل و هتل آپارتمان، مرمت و احیای کاروانسراها و آثار تاریخی مورد هدف، احداث کمپ های اقامت موقت، دستیابی به سهم بیش از 5 درصد از ارزش تولیدات منطقه و ... در منطقـه آزاد ارس ضروری به نظر می‌آید.

از این رو نباید فراموش کرد، امــروزه صنعــت گردشــگری به عنــوان یکــی از بزرگتریــن و پربازده تریــن صنایــع کشـورهای توسـعه یافتـه جهـان، به حاسب می‌آید، که در این راستا نیز به نوعی وجود مناطق در آن کشور تعیین کننده است، به طوریه این مناطق از منابـع عمـده سرمایه گذاری، جذب سرمایه، درآمدزایـی و ایجاد اشـتغال بوده کـه بـا ایجـاد ارزش افـزوده بـالا نقـش مهمی در توسـعه اقتصـادي این کشـورها برعهده دارد.

در واقع ایـن صنعـت عـلاوه بـر بخـش اقتصـادی، حـوزه فرهنگـی را نیـز تحـت تأثیـر قـرار می‌دهـد و بـا ایجـاد پیونـد میـان فرهنگ هـای مختلـف، نقـش بسـزایی در ابــراز هویــت ملــی و ایجــاد امنیــت اجتماعــی و فرهنگی و حتی اقتصادی دارد، و به عبارت دیگر می‌توان گفت که توســعه صنعــت گردشــگری مقدمــه ای بــرای توســعه ســرمایه گذاری در ســایر بخش هــای اقتصــادی، اجتماعی و فرهنگی قلمــداد می‌شــود.

از سـوی دیگـر یکـی از اهـداف مهم و کلان ایجـاد مناطـق آزاد در کشورمان و در راس انها در منطقه آزاد ارس، فراهـم آوردن زمینـه ای برای عـدم اتـکا بـه درآمدهـای نفتـی، جـذب سـرمایه گذاری و برقـراری تعامـل بـا سـایر کشـورهای جهـان اسـت کـه توسـعه صنعـت گردشـگری می‌توانـد ابـزار مناسـبی برایتحقـق ایـن اهـداف باشـد.

بنابراین، در کنار موارد بیان شده، منطقـه آزاد ارس به واسـطه وجـود جاذبه هـای طبیعـی و تاریخـی قابـل توجـه و بـه لحـاظ موقعیـت جغرافیایـی و سـهولت دسترسـی بـه کشـورهای حـوزه قفقـاز کـه دارای اشـتراکات تاریخی، فرهنگی، مذهبـی، زبانـی و .... نیز می‌باشـند، شرایط و زمینـه مناسـبی را برای گردشــگری در حوزه های مختلف از جمله گردشگری حــلال به حســاب می‌آیــد.

ناگفته نماند، منطقـه آزاد تجـاری- صنعتـی ارس همچنین از جنبه هـای گوناگـون دیگر نیز از جملـه داشتن منابع طبیعی بکر، وجــود مناطــق ارزشــمند اکولوژیکــي حفاظت شــده و ذخیره گاه هــای بین المللــي، زیســت محیطی، آمــوزش عالــی، ارزش افــزوده بخش هــای مختلــف، ســرمایه گذاری و گمرکــی دارای اهمیــت زیادی بوده است، که با توجه به این ظرفیت ها شــرایطي را فراهــم کــرده اســت کــه نه تنهــا بــه پشــتوانه آن، ارس منطقــه اي برخــوردار از ســلامت، رفــاه، امنیــت غذایــي و محیط زیسـت مطلـوب خواهـد بـود، بلکـه توانایـي آن را دارد کـه بـه یـک منطقـه بین المللــي گردشگری تبدیــل شــود.

همچنیـن منطقه آزاد ارس به خاطر نزدیکی با شهر تبریز، نزدیکــي بـه شـبکه هاي زیربنایـي خطـوط راه آهـن و فـرودگاه و در این میان به دلیل سـابقه تاریخي مرکزیـت تجاري منطقـه و توانمندي هـاي بـالاي تجاری و صادراتي، بــا فراهم ســازي زیرســاخت هاي توســعه فعالیت هــاي بازرگانــي در کنــار گمــرکات و مراکـز تخلیـه و بارگیـري کالا مي توانـد بسترسـاز تعامـل سـازنده بـا کشورهای منطقه داشته باشد و زمینه را برای جذب گردشگر در بخش های مختلف از جمله گردشگری سلامت، اکوتوریسم، گردشگری تفریحی، گردشگری تجاری، ورزشی، تاریخی، طبیع گرا، توریسم بازرگانی، اجتماعی، مذهبی و زیارتی، فرهنگی و آموزشی و ... فراهم نماید.

با این وجود، مناطـق آزاد ارس دارای مجموعـه وسـیعی از فرصت هـای گردشـگری هسـتند، کـه با تدوین برنامه راهبردی، کلان و تدوین سند چشم انداز توسعه گردشگری در این منطقه و در نهایت اگـر درسـت مـورد برنامه ریـزی و بهره بـرداری قـرار گیـرد، می‌توانـد بـه گنجینـه و قطب جدید گردشگری بین المللی تبدیـل شـود.

کوتاه سخن آنکه جاذبه هـای گردشـگری منطقـه آزاد ارس را می‌تـوان در سـه سـطح کلـی شـامل جاذبه هـای طبیعـی همچـون رود زیبـای ارس، آبشـار آسـیاب و طبیعــت منحصر به فــرد آن، جاذبه هــای تاریخــی همچــون کلیســا، حمــام و پل هــای تاریخـی و جاذبه هـای تجـاری شـامل مراکـز خریـد طبقه بنـدی نمـود، که در کنار این جاذبه ها می‌توان به زیرشاخه های دیگر جذب گردشگر در این منطقه نگریست.

بدیــن منظــور آن چه مشخص است این که ســازمان منطقــه آزاد ارس برای اینکه بتواند در آینده نزدیک به عنوان منطقه آزاد گردشگری بین المللی مطرح باشد، باید ضمن توجه جدی و راهبردی به اقدامــات گســترده ای در ایجــاد مراکــز اقامتــی و رفاهــی و توســعه زیرســاخت های لازم به سایر جنبه هــای گردشــگری اعــم از گردشــگری ســلامت، گردشــگری ورزشــی و ... که پیش از اینها بدان اشاره شد، نیــز اهتمام ویژه ای داشته باشد.