صادرات حبوبات از آذرشهر؛ رویا یا واقعیت؟

تبریز - بازار تبریز آنلاین-   توسعه صادرات نیازمند آن است که محصولات صادراتی بالقوه و همراه با بازارهای هدف مناسب برای آن‌ها شناسایی شود.

عمده تریـن محصـولات زراعـی آذرشهر شـامل گنـدم، جـو، سـیب زمینی، پیـاز، گوجه فرنگـی، سـیر و هویـج است و از شـاخص ترین محصـولات باغـی این شهرسـتان می‌تـوان بـه انگـور، بـادام، گـردو، زردآلـو و تولیـد نهـال اشـاره نمـود.

شهرستان آذرشـهر، یکی از شـهرهاي قدیمـي خطه آذربایجـان اسـت. در کتاب هـای معتبـر تاریخي سـابقه ایـن شـهر را بـه دوران قبـل از اسـلام مربـوط مي داننـد.

در واقع شهرسـتان آذرشـهر با وسـعتي معـادل840 کیلومتر مربـع محـدوده اي معـادل 1,85درصـد از مسـاحت اسـتان را در برگرفته اسـت. فاصلـه ایـن شهرسـتان از مرکـز اسـتان 58 کیلومتـر اسـت.

بر اساس آخرین اطلاعات موجود کل اراضــی شهرســتان آذرشــهر برابــر 27119 هکتــار بــوده کــه 2,22درصـد اراضـی اسـتان را شـامل می‌شـود. این شهرسـتان بـا 10857هکتـار اراضـي کشـاورزي دیـم و16262هکتـار اراضـي کشـاورزي آبي بـه ترتیـب 1,34و 3,93درصد از اراضــي دیــم و آبــي اســتان را به خود اختصاص داده است.

اگر چـه سـهم تولیـدات زراعـی شهرسـتان در اسـتان چنـدان تعیین کننده نمی‌باشـد، امـا بیـش از60 درصـد اراضـی زیـر کشـت سـیر اسـتان در آذرشـهر واقـع شـده و در واقع حدود 60 درصـد تولیـد سـیر آذربایجان از این شهرستان بدست می‌آید. همچنیـن ایـن شهرسـتان در تولیـد سـنجد و نهـال در اسـتان در رتبـه اول و در زمینـه تولیـد گـردو دارای رتبـه سـوم اسـتان است.

با این مقدمه که به برخی از ظرفیت های حوزه کشاورزی این شهرستان اشاره شد. در واقـع در حال حاضر آذرشـهر به نوعی بزرگتریـن مرکـز تولیـد و توزیـعنخـود و لپـه به حساب می‌آید.

به عبارت دیگر شهرســتان آذرشــهر این روزها به عنوان یکــی از قطب هــای صنایــع فــراوری حبوبــات و خشــکبار نــه تنهـا در اسـتان بلکـه در سـطح کشـور محسـوب می‌گـردد.نکته مهمتر اینکه عرضـه حبوبات و خشـکبار فـراوری شـده از جملـه نخـود و لپـه و بـادام و گـردو آذرشـهر را تبدیـل به بـورس عرضه ایـن محصـولات نمـوده اسـت.

بر این اساسهم اکنون فــراوری محصــول نخــود و لپــه به صــورت اختصاصــی در شــهر ممقـان انجـام می‌پذیـرد و بیـش از 1300کارگاه در ایـن رابطـه فعالیـت می‌نماینـد.

در کنار موارد بیان شده، ایــن شهرســتان بــا تولیــد حــدود 500هــزار تــن لپــه بزرگتریــن بــازار تولیــد و توزیــع ایــن نــوع حبوبــات را در کشــور بــه خــود اختصــاص داده و بیــش از 6000 نفـر به طـور مسـتقیم و غیرمسـتقیم در تولیـد، بازاریابـی، حمـل و نقـل و فـروش لپـه شاغل می‌باشند.

افزون بر آنچه گفته شد، در این ارتباط بسیاری از کارشناسان و ناظران بر این باورند،بدون شک  شهرستان‌ آذرشهر در تولید حبوبات کشور پیشتاز بوده و قابلیت فراوانی هم در این راستا دارد که در صورت فراهم نمودن زیرساخت‌های مناسب این منطقه در زمینه تولید حبوبات، می‌توان آذرشهر را به قطب بازرگانی منطقه و مرکز تجارت حبوبات کشور تبدیل نمود و حتی نسبت به صادرات فرآورده‌های حبوبات نیز اقدام کرد.

نباید فراموش کرد، از خصوصیـات مهـم لپـه و نخود آذرشـهر تولیـد محصـول پـاک و ارگانیـک بـدون هیـچ آلایندگـی زیسـت محیطی و عـاری از هـر نـوع مـواد شـیمیایی و رنـگ و طعم دهنـده است.

نکته قابل تامل دیگر در این خصوص اینکه به طوریکه در حـال حاضـر عمـده فعالیت هـای فـراوری و عمـل آوری تولید حبوبات در این منطقه به صـورت سـنتی و در واحدهــای خانگــی صــورت گرفتــه و عرضــه محصــولات نیــز به صــورت فلــه ای و غیرمکانیــزه است.

در واقــع ســرمایه گذاری ناکافــی در بازســازی و نوســازی صنایـع فـراوری و تکمیلـی فراورده هـای کشـاورزی و بسـته بندی مـدرن محصـولات و به کارگیـری فناوری هـای نویـن در توسـعه صنعـت مذکـور از عوامـل بازدارنـده توسـعه پایـدار صنایـع فراوری و تکمیلی در شهرسـتان به شـمار می‌رود و موجب از دسـت رفتن فرصت هـای رقابتـی در بازارهـای هـدف، اشـتغال بیشـتر و درآمدزایـی بالاتـر می‌شود.

از سوی دیگر از آنجایی که برای توسعه صنایــع فــراوری خشــکبار و حبوبـات شهرسـتان ظرفیت های زیادی وجود دارد که در صورت اصلاح بذر و استفاده از روش هاي مکانيزه در کاشت، داشت و برداشت حبوبات می‌توان تحول اساسي و بنیادی در جهت ارزآوري بالا، تامين پروتئين انساني، علوفه حيواني و حتی ارزش غذايي مناسب آن، در منطقه برداشت.

در هر صورت همچنیـن نزدیکـی این شهرستان بـه مرکـز اسـتان و کشـورهای چون عـراق، ترکیـه، آذربایجـان، ارمنستان و کشورهای حوزه قفقاز و نزدیکـی بـه فـرودگاه بین المللـی و دسترسـی بـه ایسـتگاه راه آهـن و راه ترانزیتـی نیـز از دیگــر ظرفیت هــای شهرســتان آذرشهر بــرای توســعه ایــن حــوزه به شمار می‌رود.

در فرجام سخن باید گفت برای توسعه صنایع فرآوری حبوبات و خشکبار با رویکرد صادرات در آذرشهر می‌توان با اجرای راهبردهای چون ارتقای صنایع فرآوری به فن آوریهای روز دنیا، گسترش ظرفیت های تولید و فرآوری و به ویژه حمایت از توسعه سرمایه گذاری در این حوزه می‌توان گام های موثری برداشت.

همچنین برای اینکهلپه و نخود آذرشهر و ممقان در کشور و دنيا به عنوان برند این شهرستان شناخته شود، اجرای سیاست های راهبردی همچون تسهیل در فرایند سرمایه گذاری و جذب سرمایه گذار و بازاریابی، تبلیغات و اطلاع رسانی ضروری است.

در نهایت گذشته از این مواردی که بدان به نوعی اشاره شد، پیگیری و رسیدن به اهدافی دیگری همچون افزایش بهره وری عوامل تولید،ایجاد کارگاه های فرآوری و بستهب ندی به تعداد مورد نیاز، افزایش کیفی محصولات و عرضه محصولات رقابتی، احداث نمایشگاه عرضه محصولات شهرستان و راه‌اندازي بورس نخود و حبوبات در اين شهرستان نیز می‌تواند کمک شایانی برای سرعت بخشیدن به توســعه صنایــع فــراوری خشــکبار و حبوبـات با رویکرد صادراتی این منطقه داشته باشد.

پر واضح است توسعه صادرات نیازمند آن است که محصولات صادراتی بالقوه و همراه با بازارهای هدف مناسب برای آن‌ها شناسایی شود. از این رو، بخش کشاورزی استان آذربایجان شرقی نیز در مقایسه با سایر استان‌های کشور، از قابلیت صادراتی بالایی برخوردار است که در این راستا ضمن شناسایی نوع محصولات صادراتی بخش کشاورزی این استان، از این ظرفیت‌ها می‌توان در جهت توسعه و متنوع‌سازی صادرات بهره گرفت.

گزارش از: موسی‌ کاظم‌زاده